Publicaties
Artikel Hoogbloeier - auteur Evy Van Dongen - juli 2022
Over de zone van naaste ontwikkeling en vele andere aspecten in het kader van muziekonderwijs
Voorwaarden bepalen, voordelen herkennen en balansen zoeken
Een artikel voor ouders van cognitief sterke en hoogbegaafde kinderen die muziekles volgen, een muziekinstrument spelen of van wie de ouders vermoeden dat er interesse of aanleg is voor muziek.
Ik licht graag toe waarom muziek leren net zo interessant is voor deze doelgroep én in welke vorm je deze muziekeducatie kan aanbieden aan je kind. Net zoals in de schoolse context, bij sportbeoefening of bij andere activiteiten hebben deze kinderen gepaste uitdaging nodig, waarbij op maat gewerkt wordt en waarbij de leerling kan groeien in zelfsturing en zelfontplooiing.
Voorwaarden bepalen en voordelen herkennen
In mijn begeleiding en onderwijservaring met hoogbegaafde kinderen en jongeren kiezen we voor een gedetailleerde, transparante en doelgerichte communicatie. Zeker bij individuele lessen is er vaak een concrete verwachting van ouders en leerling. Via het unieke domein Muziek ontstaat er op een organische wijze een unieke band tussen het kind / de jongere en zijn / haar mentor. Er ontstaat een gedeelde passie en het leren / plannen / communiceren / reflecteren verloopt niet enkel op vlak van intelligentie (IQ) maar ook op het vlak van emotionele intelligentie (EQ) en op het vlak van aanpassingsvermogen (Adaptability). Metacognitieve vaardigheden worden ontwikkeld, worden frequent opgevolgd en bijgestuurd vanuit een autonomie – ondersteunende (leerkrachten)stijl.
Tijdens deze individuele aanpak wordt er regelmatig geëvalueerd of er gepaste uitdaging geboden wordt en of er voldoende gewerkt wordt vanuit de zone van naaste ontwikkeling (leerzone) (Lev Vygotsky 1896-1934). Daarbij geef ik graag de kanttekening dat er bij het leren van muziek – indien er aan bepaalde voorwaarden voldaan wordt – steeds vanuit de zone van naaste ontwikkeling gewerkt wordt. Er moet gewoon geleerd worden met behulp van iemand anders, want een muziekinstrument leren spelen (op een correcte en onderbouwde manier) kan je echt niet alleen. Soms is de motivatie en de passie zodanig groot, dat de leerling meegaat in de flow van het leren en zich pas later realiseert dat er enorme stappen gezet zijn.
De voorwaarden om muziek te leren vanuit de zone van naaste ontwikkeling zijn concreet. Eerst en vooral moet de leerling lessen volgen bij een professioneel docent/musicus die ervaring heeft in het begeleiden van hoogbegaafde leerlingen (of bij iemand die openstaat om hierover bij te leren en in overleg te gaan met ouders en/of andere begeleiders). Daarnaast moeten deze lessen ook geëvalueerd worden (mondelinge en/of schriftelijke feedback, thuisopdrachten, voorspelen en evaluatie tijdens de lessen, oudergesprek en toonmomenten) en moet er een correcte doelstelling (SMART geformuleerd) op maat van de hoogbegaafde leerling bepaald worden en een verwachting uitgesproken worden die voldoet aan de wensen (en hoop) van leerling, ouders en mentor.
Het is uiteraard noodzakelijk om theorie en instrumentaal-technische kennis aan te leren (bv fijne motoriek, mondstand bij blaasinstrumenten, strijkbeweging bij strijkinstrumenten, toonvorming, ….). Daarnaast komen er bij (aangepast) muziekonderwijs nog vele aspecten aan bod waarbij kinderen en jongeren vaardigheden aangeleerd krijgen op vlak van psycho-educatie, metacognitie en executieve functies. Indien deze verworven vaardigheden ook kunnen toegepast worden buiten het domein muziek zal dit hen meer balans geven in verschillende contexten: op school, thuis, bij sociale contacten en op vlak van persoonlijkheid.
Het is belangrijk dat de muzikale mentor authentiek en transparant is. Er wordt een kader gecreëerd waarin eerlijkheid en consequentie hoog in het vaandel gedragen worden. De mentor biedt open kansen voor zelfontplooiing en zelfrealisatie. Hij luistert naar initiatieven die van de leerling uitgaan…
De mentor moedigt aan en benadrukt het werkproces (de weg die afgelegd moet worden). Krachtig in de persoonlijke groei van de hoogbegaafde leerling is de onvoorwaardelijke aanvaarding door de mentor.
Volledig artikel lezen? Klik hier: Over de zone van naaste ontwikkeling en vele andere aspecten in het kader van muziekonderwijs - Hoogbloeier
Copyright © 2022 Evy Van Dongen, Music for Kids, Leuven – Alle rechten voorbehouden. Niets uit dit artikel mag worden verveelvoudigd, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur. Online delen mag mits vermelding van auteur en link naar dit artikel.